ZASOBY WODNE FRAGMENTU PUSZCZY SANDOMIERSKIEJ

Rzeka Wisła

         Rzeka Wisła stanowi północno-zachodnią granicą obszaru LGR Puszczy Sandomierskiej. Odcinek ten stanowi operat wodny, będący w gospodarce wędkarskiej PZW Okręg Tarnobrzeg (członek Stowarzyszenia LGR). Wisła w okolicach Gminy Baranów Sandomierski ma charakter i wszelkie przymioty cechujące biotop dużej rzeki nizinnej. Wisła stanowi naturalny korytarz migracyjny zwierząt i ptaków. Te ostatnie szczególnie mają tu idealne warunki bytowe. Kormoran czarny, czapla siwa a nawet orzeł bielik na stałe tu bytują. W wiślanych skarpach dogodne warunki do gniazdowania znalazły kolonie jaskółek. Na przelotach można spotkać tu dzikie gęsi, różne gatunki kaczek i perkozy. W dzikich odstępach bytuje i gnieździ się bocian czarny.

            Przybrzeżne zakrzaczenia stwarzają dogodne warunki do bytowania zwierzyny. Spotkać tu można sarny, jelenie, dziki, lisy i jenoty, borsuki oraz zające. Dużą populację stanowią bobry oraz wydry.

            Wisła stanowi również naturalny zasób wykorzystywany do uprawiania żeglugi śródlądowej. Coraz częściej widać tu spływające kajaki oraz pontony i łodzie wędkarskie oraz turystyczne. Turystyce wodnej i rekreacji sprzyja z roku na rok poprawiający się stan czystości wody. Dowodem tego są coraz liczniejsze małże, których bytowanie określa jakość wody wolnej od zanieczyszczeń.

             Łęg stanowi prawostronny dopływ Wisły, o długości 81,6 km i powierzchni dorzecza 960,2 km². Źródła rzeki znajdują się w południowej części Płaskowyżu Kolbuszowskiego. Górny bieg rzeki zwany jest Zyzogą. Łęg uchodzi do Wisły na 274 jej kilometrze, w okolicy wsi Zalesie Gorzyckie. Rzeka posiada jeden znaczący dopływ - jest nim lewobrzeżna Przyrwa. W miejscowości Wilcza Wola, powyżej ujścia Przyrwy, utworzony został zbiornik zaporowy Wilcza Wola. Przyrwa w swym górnym biegu przypomina nieco górski odcinek rzeki i można tam szczególnie uprawiać turystykę kajakową. Należy zaznaczyć, że kajakarstwo można uprawiać na całej długości Łęgu.

          Łęg w okolicach Bojanowa i Grębowa płynie strugą o szerokości od 3 do 10 metrów. Głębokość tej rzeki waha się od 0,5 m. do 2 metrów. Na odcinku pomiędzy zaporą w Wilczej Woli, a mostem w miejscowości Jamnica rzeka posiada 2 progi wodne, które utrudniają spływy kajakami i wymagają tzw. przenosek. W miejscowości Krawce, gmina Grębów, na Łęgu znajdziemy niewielką zaporę wodną. Tamowana woda tworzy tu rozlewisko o głębokości do 1.5 m.

Rzeka Łęg posiada dość czystą wodę o średniej przeźroczystości (wpływ torfowisk przez które przepływa rzeka). Nad jej brzegami można spotkać ptactwo wodne: kaczki oraz czaple siwą i białą. W okolicach Grębowa nieopodal rzeki gnieździ się orzeł bielik.
W ostatnim okresie rzeka ta stanowi bogate siedlisko dla bobrów. Tamy budowane przez te ssaki spowodowały, że rzeka ta meandruje tworząc głębokie zakola i doły. Dzięki temu można liczyć w Łęgu na grubego szczupaka oraz okonia. Spiętrzenia wody na rzece spowodowane przez tamy budowane przez bobry powodują zalewanie okolicznych łąk, które stopniowo zarasta roślinność bagienna. Mokradła te stanowią doskonałe siedliska do gniazdowania dzikiego ptactwa wodnego.

Rzeka Łęg stanowi również naturalny korytarz migracji zwierzyny. To tutaj często w okresie wiosennym można spotkać łosie oraz chmary jeleni.

Wody stojące: stawy, zbiorniki oraz zalewy

            Wody stojące stanowią nieznaczny areał na obszarze LGR. Największym zbiornikiem wodnym jest Zalew Maziarnia (Wilcza Wola). Zbiornik ten powstał na początku lat 90-tych ubiegłego stulecia, jako zbiornik retencyjny, którego zadaniem jest ochrona terenów przed powodziami w dolnym biegu rzeki Łęg. Szacuje się, że wielkość zbiornika wynosi 160 ha, zaś jego pojemność to 4206000,00 m^3. Atrakcyjność zbiornika wodnego Wilcza Wola podnosi jego osadzenie – leży pomiędzy lasami skupionymi w dwóch dużych kompleksach położonych po wschodniej i zachodniej stronie akwenu (ok. 370 ha). Są to pozostałości dawnej Puszczy Sandomierskiej.

Dodatkowo atutem otoczenia zalewu jest dobrze zachowana fauna i flora wśród której można wymienić: sarny, jelenie, łosie, lisy, zające, bobry, dziki, kuropatwy, dzikie kaczki, bociany. Sam zbiornik jest bogaty pod względem ichtiologii – zamieszkuje go głównie leszcz, szczupak, sandacz, sum, kleń, okoń, płoć, lin, karp, amur, sum, jaź, tołpyga i karaś.

Brzegi zbiornika są dostępne – niemal w każdym miejscu można założyć dogodne stanowisko wędkarskie lub obozowisko. Brzeg w większości jest płaski i wolny od zarośli. Woda w zbiorniku jest o zabarwieniu brunatnym. Jest to wynikiem pokładów torfowych przez które przebiega koryto rzeki na której zbudowany jest zbiornik.

Nieopodal zbiornika, na jego południowym brzegu, na wydmach, zlokalizowana jest ścieżka dydaktyczna. Można się po niej poruszać pieszo jak i rowerem. Jej długość wynosi 3,5 km. Tablice edukacyjne opisują biotop lokalnych lasów.

Szczególnym miejscem bogatym w zasoby przyrodnicze  są Stawy Hodowlane w Budzie Stalowskiej. Tereny kompleksu stawów rybnych jest otoczony lasami, obszarami podmokłymi i łąkami o wysokich walorach ornitologiczno-wodno-leśnych.
Teren stawów "Grądy" w Budzie Stalowskiej jest wpisany do obszaru NATURA 2000. Jest to idealne miejsce do wypoczynku jak i uprawiania turystyki przyrodniczej. Niepowtarzalny urok sprawiają wyspy na stawach, rozległe szuwary a także odgłosy ptactwa, które znajduje to szczególną ostoję.

Teren stawów liczy blisko 750 ha. Z uwagi na znaturalizowany charakter stanowi wyjątkową ostoję rzadkich okazów ptaków, roślin i zbiorowisk roślinnych. Wraz z otuliną leśną stawy rybne stanowią enklawę dla około 180 gatunków ptaków. Na szczególną uwagę zasługuje stosunkowo duża liczba gatunków ptaków lęgowych (139 gatunków) i 85 gatunków ptaków siedlisk wodnych i bagiennych. Wiele z nich to gatunki bardzo rzadko występujące na terenie Polski, a szczególny zasób stanowi: orzeł bielik, orzeł przedni i krzykliwy, kormoran, czapla siwa i purpurowa, rybołów, perkoz oraz bocian czarny. Występują tu również tak cenne gatunki ptaków jak: wąsatka, zielonka, rybitwa zwyczajna, żuraw, sieweczka obrożna, batalion,bekasik i kulik wielki.

W krajobrazie Stawów w Budzie Stalowskiej jest szata roślinna, wśród której na szczególną uwagę zasługują wyjątkowo dobrze zachowane lasy grądowe ze starymi bardzo licznymi okazami dębu szypułkowego (stanowiące istotną część herbu Nowej Dęby).

Nieco uboższe zasoby przyrodnicze towarzyszą otoczeniu Stawów Hodowlanych w Grębowie. Stawy te są blisko 100-letnim tworem człowieka, który został wykonany pracami ręcznymi robotników. Otoczenie stawów i zasoby leśne będące w części pozostałością pierwotnego drzewostanu Puszczy Sandomierskiej tworzą dogodne warunki do bytowania wielu gatunków zwierząt oraz ptaków.

Stawy od strony północnej otacza las zwany potocznie Borkiem. Możemy w nim odnaleźć stary drzewostan dębowy. Występują tu również fragmenty zadrzewień bukowych i grabowych. Ze zwierząt można tu spotkać jelenie, sarny, łosie, dziki, jenoty, lisy, borsuki oraz kuny leśne.

Wśród ptaków bytuje tu perkoz dwuczuby, słonka, czapla siwa oraz biała, wiele gatunków kaczek, łyska, łabędź niemy, kormoran, kruk. Z drapieżnych ptaków największy zasób stanowi orzeł bielik który się tu gnieździ, błotniak zbożowy, kania, myszołów zwyczajny. Ptaki można obserwować z wieży ornitologicznej zlokalizowanej na terenie gospodarstwa rybackiego.

Stawy te prócz hodowli karpia posiadają w swej ofercie ciekawą bazę turystyczno-wypoczynkową ukierunkowaną na wędkarstwo karpiowe.

            Potencjał przyrodniczy warty uwagi stanowią dodatkowo stawy w Gminie Grębów. Są to sztuczne zbiorniki wodne powstałe na skutek rekultywacji dawnych terenów górnictwa siarkowego. Ich niewielka głębokość spowodowała, że szybko zarosły sitowiem, dlatego liczne kolonie ptactwa wodnego znalazły tam bardzo dogodne warunki lęgowe i bytowe. Na szczególną uwagę zasługuje fakt gnieżdżenia się w tym rejonie gęsi gęgawej oraz mewy.